ZASADY PRAWIDŁOWEGO ZAŁADUNKU POJAZDÓW
Prawidłowy załadunek pojazdu jest determinowany następującymi czynnikami:
- wytrzymałością dróg – dopuszczalnymi naciskami na drogę (opisano to we wcześniejszym fragmencie lekcji),
- warunkami technicznymi dopuszczania pojazdów do ruchu – zgodnie z którymi maksymalna masa całkowita pojazdu w Polsce nie może przekroczyć 40 ton (a w przypadku przewozu kontenerów – 42 tony), nacisków osi na jezdnię 8, 10 lub 11,5 tony oraz wymiarów 18,75 m (długość), 2,55 m (szerokość, a dla furgonów – 2,60 m) i 4 m (wysokość pojazdu).
Dla każdego jest zrozumiałe, że gdy większa masa ładunku zostanie umieszczona blisko przedniej burty pojazdu, to bardziej będzie obciążona oś przednia pojazdu. I odwrotnie, gdy większość masy ładunku będzie przy tylnej burcie pojazdu, to bardziej przeciążona będzie oś tylna.
Zachodzi pytanie – jak umieścić ładunek na skrzyni ładunkowej pojazdu, aby obciążenie wszystkich jego osi było w miarę równomierne?
Do tego celu służy plan ładowania pojazdu wystawiany dla każdego typu pojazdu przez producenta. Przykład takiego planu przedstawiono poniżej.
Legenda:
1. Oś pozioma wykresu to długość skrzyni ładunkowej.
2. Oś pionowa to masa ładunku na podłodze skrzyni ładunkowej pojazdu.
3. Czerwona linia oznacza graniczną masę pojazdu, jaka nie powoduje przeciążenia osi.
4. Lewa część czerwonej linii reprezentuje przednią oś pojazdu.
5. Prawa część czerwonej linii – tylne osie pojazdu.
6. Pole zielone poniżej czerwonej linii obrazuje masę ładunku, która nie spowoduje przekroczenia nacisku osi,
7. Pole różowe ponad czerwoną to masa ładunku powodująca przekroczenie nacisków osi pojazdu.
Na widocznym przykładzie załadowano na pojazd ładunek o masie 8 ton, a odległość jego środka ciężkości od przedniej burty pojazdu wynosi 2,6 m. Na wykresie masę ładunku reprezentuje niebieska kropka. Znajduje się ona w polu zielonym, czyli poniżej czerwonej linii wykresu, co oznacza, że ten ładunek, umieszczony w podanej odległości od przedniej burty pojazdu nie powoduje przeciążenia żadnej z osi pojazdu. Gdyby masa ładunku, usytuowana w tej samej odległości od przedniej burty pojazdu, była większa, np. 12 ton, to reprezentowany byłby na wykresie czerwoną kropką. To by znaczyło, że znalazłby się w różowym polu, czyli ładunek spowodowałby przeciążenie przedniej osi pojazdu o 2 tony (nadwyżka masy nad czerwoną linią).
Aby 12-tonowy ładunek nie przeciążał osi należałoby go przesunąć na skrzyni ładunkowej w stronę tylnej burty tak, aby czerwona kropka go reprezentująca, przemieściła się na pole zielone. Jest to możliwe, jeżeli środek ciężkości przesuniętego ładunku znajdzie się w odległości minimum 3,8 m i maksimum 4,5 m od przedniej burty pojazdu.
Przy ładunkach symetrycznych (np. ładunkach tego samego rodzaju na paletach) nie ma problemu z ustaleniem środka ciężkości. Przy całkowicie załadowanym pojeździe środek ciężkości ładunku zawsze będzie znajdował się w obszarze skrzyni ładunkowej gwarantującym brak przeciążenia osi.
Natomiast przy ładunkach nieregularnych nie jest to łatwe. W takim przypadku nadawca na opakowaniu ładunku powinien oznaczyć położenie jego środka ciężkości za pomocą znaku krzyża w kole.
Można również kontrolować rzeczywisty nacisk osi załadowanego pojazdu przez ważenie jego kolejnych osi. Wynik odczytany na wadze jest rzeczywistym naciskiem osi. Pojazdy najnowszej generacji (np. Volvo) mają czujniki nacisku osi, a wartość ich pomiaru można odczytać na tablicy wskaźników w kabinie kierowcy.
strona 2/5