Międzynarodowe przewozy okazjonalne

Przewozy regularne, specjalne i wahadłowe to kursy busów, autokarów i autobusów w określonym celu i z podanym do wiadomości rozkładem jazdy. Istnieją jednak przewozy, które nie mają takiego rozkładu, dlatego mówi się o nich, że są okazjonalne. Dotyczą one nie tylko busów do 9 osób z kierowcą, ale także autokarów i autobusów - tutaj wszystko regulowane jest umową Interbus. Do najważniejszych informacji na temat tych przewozów na pewno należy fakt, że na okazjonalne podróże pojazdami do 9 miejsc z kierowcą nie jest wymagana licencja. Niestety autokary i autobusy mimo międzynarodowego transportu okazjonalnego taką licencję muszą mieć. Co więcej, jeśli przewozy osób okazjonalnie wykraczają poza granice Unii Europejskiej lub Konfederacji Szwajcarskiej i państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, wtedy wymagane jest jeszcze inne zezwolenie, wydawane przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego.

Przewozy okazjonalne – definicja z umowy Interbus

Według tej umowy, międzynarodowy przewóz osób w sposób okazjonalny to transport pomiędzy dwoma terytoriami co najmniej dwóch umawiających się stron. Co ważne, fakt, że przejazdy są wykonywane w pewnym zakresie częstotliwości, nie oznacza, że tracą charakter okazjonalny. Przedstawiona treść zawarta jest w umowie Interbus reguluje międzynarodowe okazjonalne przewozy drogowe pasażerów każdej narodowości, realizowane przez przewoźnika transportu drogowego w celach zarobkowych, który ma siedzibę w umawiającej się stronie i posiada licencję, jeśli przewóz okazjonalny odbywa się z pomocą autokaru lub autobusu. 

Licencja nie jest wymagana dla pojazdów o liczbie miejsc mniejszej niż 9

Tak jak pisaliśmy na początku, licencja na transport okazjonalny nie jest konieczna, gdy do przewozu dochodzi busem z dziewięcioma miejscami. Kierowca powinien wtedy jednak posiadać dokument, który utwierdzi organ kontroli w przekonaniu, że ten wykonuje międzynarodowy przewóz okazjonalny, bo nie będzie miał licencji, ani formularza jazdy, czyli Książki Interbus i Książki Formularzy Podróży. Każdy kierowca potrzebuje także takich dokumentów, jak:

• dowód rejestracyjny pojazdu z dokumentem potwierdzającym jego ubezpieczenie
• prawo jazdy kat. B
• orzeczenie lekarskie i psychologiczne dla kierowcy.

Co ciekawe, w przepisach nie ma jasno zawartej informacji, jaki dokument mógłby być potwierdzeniem wykonywania międzynarodowego transportu okazjonalnego.

Zezwolenie na międzynarodowy przewóz okazjonalny (autokary i autobusy)

Jak już pisaliśmy, jest to dokument konieczny, gdy transport okazjonalny odbywa się poza granicami Wspólnoty, Konfederacji Szwajcarskiej i Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu. Będzie potrzebny między innymi wtedy, gdy przewóz odbywać się będzie na przykład z Polski do Rosji czy Białorusi. Takie zezwolenie wydaje Główny Inspektorat Transportu Drogowego. Oczywiście w przypadku transportu okazjonalnego nie ma rozkładu jazdy jednak we wniosku osoba go składająca zostanie poproszona o podanie planowanych terminów przewozu. Co ważne, tego rodzaju zezwolenie będzie potrzebne nie tylko wtedy, gdy przewóz będzie dotyczył pasażerów z Polski do innego kraju, ale również, gdy kierowca jedzie po nich pustym autokarem lub wraca pustym do kraju! Co więcej, każdy przewoźnik posiadający więcej niż jeden autokar, musi wręczyć kierowcy wypis z zezwolenia, gdy będzie przewoził okazjonalnie klientów.

Kto może uzyskać zezwolenie na międzynarodowy przewóz okazjonalny?

Przewozy okazjonalne osób do krajów, takich jak Białoruś czy Rosja mogą się odbywać, jeśli tylko przewoźnik spełnia kilka podstawowych wymagań. Przede wszystkim konieczne jest posiadanie licencji wspólnotowej dotyczącej międzynarodowego, zarobkowego przewozu osób autokarami i autobusami, a także zezwolenie na wykonywanie międzynarodowego przewozu okazjonalnego. To jednak nie koniec, bo Generalny Inspektor Transportu Drogowego musi zagwarantować także zezwolenie zagraniczne na autobus pusty, które wydawane jest przeważnie wraz z tym podstawowym. Co ważne, musi ono dotyczyć jednego z krajów, do którego będzie jechał lub przez który będzie przejeżdżał autobus.

Kiedy i jak uzyskać zezwolenie na międzynarodowy przewóz osób?

Jeżeli w najbliższym czasie przewoźnik będzie przewoził okazjonalnie pasażerów do jednego z wymienionych już wyżej krajów, musi zgłosić się do odpowiedniego urzędu i złożyć wniosek o zezwolenie. Najlepiej zrobić to przed pierwszym planowanym terminem przewozu osób, około miesiąca do dwóch tygodni wcześniej. Jak wygląda załatwianie sprawy? Wszystko zostało wytłumaczone krok po kroku poniżej:

Składanie wniosku o zezwolenie

W pierwszej kolejności niezbędne jest złożenie stosownego wniosku o zezwolenie na wykonywanie międzynarodowego przewozu okazjonalnego. W treści należy podać termin planowanych przewozów, a także przebieg tras i przejścia graniczne, jakie zostaną przekroczone. Konieczne jest także umieszczenie numerów rejestracyjnych pojazdów, jakimi będą przewożone osoby. Wpisując przejścia graniczne należy podać dwie miejscowości, przy których znajduje się przejście i dwa państwa, przez które przebiega granica. Należy pamiętać, że planowany przewóz powinien odbyć się w danym roku, bo zezwolenie wydaje się tylko na konkretny rok kalendarzowy. Zgłaszając pojazdy we wniosku należy pamiętać, że te koniecznie muszą być one zgłoszone w licencji wspólnotowej. To nie koniec, bo liczba wypisów z zezwolenia, o które ubiega się wnioskodawca nie może przekraczać liczby zgłoszonych pojazdów.

Wydanie wniosku przez urząd

Kiedy wszystkie dokumenty zostaną złożone poprawnie, a GITD pozytywnie rozpatrzy wniosek o zezwolenie, przewoźnik może liczyć na jego wydanie na maksymalnie rok (otrzymując go 1 stycznia, jego ważność kończy się 31 grudnia). Co ważne, wypisy, które zostaną wydane wraz z zezwoleniem, będą odpowiadać liczbie zgłoszonych pojazdów, ostatecznie to jednak GITD decyduje o przyznanych wypisach w ramach puli dostępnej dla konkretnego kraju w roku kalendarzowym. Gotowe dokumenty można odebrać osobiście lub poprosić o wysłanie ich kurierem. Należy pamiętać, że za taką usługę płaci się dodatkowo.

Wniosek o zezwolenie – pozostałe informacje

Zezwolenie na okazjonalny przewóz osób będzie kosztować 50 złotych za każdy przejazd, a także 50 groszy za każdy wypis z zezwolenia. To jednak nie koniec, bo jeśli przewóz będzie odbywał się w krajach takich jak Rosja, Ukraina lub Białoruś, trzeba wyrobić dodatkowe, zagraniczne zezwolenie. Za każde płaci się tyle samo, co za podstawowe, czyli 50 złotych. Tak jak pisaliśmy, na uzyskanie zezwolenia czeka się maksymalnie miesiąc od złożenia wniosku. Czas ten może się jednak wydłużyć do 2 miesięcy, jednak o tym fakcie każdy przewoźnik ubiegający się o zezwolenie zostanie poinformowany przez urząd. Istnieje możliwość odmownej decyzji wydanej przez GITD, na szczęście każdy wnioskodawca może ubiegać się o ponowne rozpatrzenie sprawy. Należy w tym celu złożyć stosowny wniosek do 14 dni od otrzymania odmowy.

Jakie dokumenty powinny znaleźć się w autokarze podczas okazjonalnego przewozu osób?

Transport okazjonalny wymaga od przewoźników umieszczenia w każdym autokarze wypisu z zezwolenia. Wypis oraz zezwolenie zagraniczne muszą znajdować się w pojeździe bez przerwy, a kiedy organ kontroli o to poprosi, należy niezwłocznie okazać dokument. To jednak nie wszystko, bo w trakcie okazjonalnego przewozu osób wymagane są także inne dokumenty, które nazywa się formularzem jazdy. W jego skład wchodzi Książka Interbus zezwalającą na przewozy do państw spoza Unii Europejskiej, a także Książka Formularzy Podróży, która zezwala na przewozy po państwach Wspólnoty. Takie książki dostępne są w GITD i powstają w formie zeszytu z wyrywanymi formularzami, których zawsze jest 25 sztuk. Cena jednej książki to 50 złotych. 

W każdym formularzu jazdy należy wpisać dane dotyczące oznaczenia przedsiębiorcy oraz rodzaj usług, jakie wykonuje. Nie powinno zabraknąć numeru rejestracyjnego konkretnego pojazdu, informacji o miejscu początkowym i docelowym przewozu, a także imiennej listy przewożonych osób.