Numer UN

05.05.2022

Co to jest numer UN?

Każdy z nas kiedy myśli o towarach niebezpiecznych przypomina sobie wspomnienie cysterny z benzyną na stacji benzynowej. Istnieje jednak jeszcze wiele innych równie niebezpiecznych materiałów, które codziennie muszą być dostarczane do sklepów czy jako paliwo do wytwarzania energii elektrycznej oraz do produkcji rozmaitych dóbr na rynkach całego świata.
 
Dlatego też po niezliczonej liczbie wypadków transportowych z udziałem tychże materiałów kraje świata postanowiły wprowadzić proste i jednoznaczne oznakowania tego rodzaju transportów. I właśnie ten artykuł poświęciliśmy na dokładne omówienie tego aspektu, a mianowicie tzw. numerom  UN. Co oznaczają i jak zapewnić naprawdę bezpieczny transport towarów niebezpiecznych po drogach międzynarodowych?
 
Aby zrozumieć co oznacza numer UN wyjaśnijmy najpierw czym jest towar niebezpieczny. Otóż dobro niebezpieczne to substancja lub przedmiot, których transport ze względu na właściwości chemiczne bądź fizyczne może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla ruchu drogowego.

Są to zarówno ciecze, gazy jak i ciała stałe. Podzielono je na 9 następujących klas: 

  • Klasa 1: 

Substancje wybuchowe i artykuły zawierające materiały wybuchowe. Są to na przykład fajerwerki i materiały wybuchowe. 

  • Klasa 2: 

Gazy, takie jak aerozole, dwutlenek węgla, gaśnice itp.. 

  • Klasa 3: 

Ciecze łatwopalne, takie jak kleje, benzyna, perfumy itp. 

  • Klasa 4.1: 

Łatwopalne substancje stałe, substancje samoreaktywne i odczulone substancje stałe, takie jak podpałki i proszki metali. 

  • Klasa 4.2: 

Substancje podatne na samozapłon, takie jak tłuste szmaty. 

  • Klasa 4.3: 

Substancje, które w kontakcie z wodą wydzielają gazy palne. Są to na przykład baterie wapniowe i sodowe. 

  • Klasa 5.1: 

Substancje łatwopalne(utleniające), takie jak nawozy. 

  • Klasa 5.2: 

Nadtlenki organiczne, takie jak kleje dwuskładnikowe. 

  • Klasa 6.1: 

Substancje toksyczne, takie jak pestycydy i środki dezynfekujące. 

  • Klasa 6.2: 

Substancje zakaźne, takie jak próbki laboratoryjne i patogeny. 

  • Klasa 7: 

Substancje promieniotwórcze, takie jak zegarki z prętów paliwa jądrowego i tym podobne. 

  • Klasa 8: 

Substancje żrące, takie jak kwasy, zasady oraz baterie. 

  • Klasa 9: 

Różne substancje niebezpieczne, takie jak ciekły metal, azbest i inne. 

Kto nadaje numer UN?

Po rozpoznaniu klas towarów niebezpiecznych widzimy jak duża jest ich różnorodność. I biorąc ten fakt pod uwagę Komitet Centralny Organizacji Narodów Zjednoczonych ustalił międzynarodowe oznaczenia tychże klas dla ułatwienia wszelkich procedur związanych z transportem towarów niebezpiecznych pomiędzy państwami całego świata. Docelowo w wypadkach drogowych z udziałem środków transportu przewożących materiały niebezpieczne numer UN ma ułatwić rozpoznanie towaru niebezpiecznego oraz właściwą reakcję służb ratunkowych. 


Jak wygląda numer UN? 

Numer UN zobaczymy na pomarańczowej tablicy z przodu pojazdu przewożącego towary niebezpieczne i umieszczony jest w mianowniku - w dolnej części tej tablicy. Składa się z czterech cyfr identyfikujących daną klasę materiałów niebezpiecznych. I tak na przykład na ciężarówce przewożącej benzynę w cysternie zobaczymy numer UN 1203. 
 
Jak widzimy w liczniku jest umieszczona również liczba 33 – w górnej części tablicy. Jest to liczba zagrożenia, którą potencjalnie może wywołać dana substancja. Oznacza to, że w razie jakichkolwiek problemów w transporcie danej cieczy będziemy wiedzieli jak postępować w sposób właściwy i bezpieczny. W naszym przykładzie liczba 33 opisuje wysoce łatwopalną ciecz o temperaturze zapłonu poniżej 23°C. 

Co oznacza tablica ADR? 

Dla pełnego zobrazowania wszystkich aspektów dotyczących oznaczeń dla substancji i materiałów niebezpiecznych w transporcie międzynarodowym wyjaśnimy teraz pojęcie ściśle związane z numerem UN, a mianowicie umowa ADR. 
 
Międzynarodowa umowa ADR została zawarta w Genewie w roku 1957, ale w życie weszła z końcem stycznia 1968 r. W tłumaczeniu na język polski znaczy “Umowa Europejska Dotycząca Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów Niebezpiecznych”. Prawnie ważny dokument ADR ma obowiązkowo posiadać każdy kierowca samochodu ciężarowego. Ważny jest przez okres 5 lat po czym należy go odnowić przez ponowne odbycie kursu na zaświadczenie ADR, który ma za zadanie odświeżyć posiadaną wiedzę. Chociażby ze względu na zmieniające się ustalenia techniczne i prawne.
 
Obecnie zakres obejmowania przepisami ADR to łącznie 48 państw członkowskich - stan na 6/2017. Są to wszystkie kraje UE oraz pozostałe na kontynencie europejskim. Do porozumienia doszły także Maroko i Tunezja, a także byłe państwa Związku Radzieckiego z obszaru Azji Środkowej.
 
Nie jest to jednak przepustka do transportu towarów niebezpiecznych, ponieważ mogą nadal stanowić zagrożenie jeśli zostaną załadowane, rozładowane bądź przewożone w niewłaściwy sposób.
 

Numer UN na przesyłce

Co ważne nie tylko pojazd, ale również ładunek powinien być wyraźnie oznaczony w przypadku towaru lub substancji niebezpiecznej. Powinny się znajdować na nim nie tylko certyfikacja oraz znaki ostrzegawcze, ale również wyraźny numer UN, który pozwala szybko rozpoznać rodzaj substancji znajdującej się w środku paczki. Według obowiązujących zasad numer UN powinien mieć co najmniej 12 milimetrów wysokości. W przypadku znacznie mniejszych przesyłek może on być proporcjonalnie mniejszy, ale dalej zgodny z wytycznymi zawartymi w umowie ADR. Istotne jest, żeby numer UN znajdując się na paczce, był doskonale widoczny oraz czytelnych dla wszystkich.

W przypadku opakowań zbiorczych z ładunkami niebezpiecznymi trzeba zawrzeć informację “Opakowanie zbiorcze” i sporządzona w języku kraju nadania. Duże opakowania oraz przesyłki typu DPPL powinny zawierać numer UN umieszczony na dwóch przeciwległych bokach. Taka zasada znacznie ułatwia identyfikację zawartości przesyłki, a także stanowi ostrzeżenie dla wszystkich pracowników w magazynie oraz pracujących przy przewozie. 

Karta charakterystyki MSDS?

Numer UN znajdą również  w karcie charakterystyki MSDS. A co to jest? Jest to istotny dokument, który należy sporządzić w językach urzędowych kraju nadania państw członkowskich. Znajduje się tam dokładny opis stanu zagrożenia, jakie może wywołać substancja przeznaczona do transportu — w tym dane fizykochemiczne. Jej podstawowym cele jest informowanie o zagrożeniu wszytstkie zainteresowane stron. Karta MSDS stanowi obowiązkowy dokument przy przewozach towarów niebezpiecznych.

W opisie karty znajduje się również szeroki opis procedury przewozu i przechowywania ładunku niebezpiecznego. Karta MSDS informuje także o metodach zapobiegania i radzenia sobie w przypadku pojawienia się skażenia lub nastąpienia niebezpiecznego wypadku w drodze. Karta MSDS zawiera grupę oraz klasę towaru niebezpiecznego, numer UN oraz ścisłe wytyczne dotyczące transportu substancji. 
 

Dla kogo jest ważny numer UN?

Dla kogo jest ważny numer UN? Praktycznie dla wszystkich stron zainteresowanych — od magazynierów, po przewoźników i spedytorów, a kończąc na służbach ratunkowych. Tego typu oznaczenie pozwala na sprawne rozpoznaniu rodzaju substancji niebezpiecznej. Pozwala to na szybkie wprowadzenie odpowiednich procedur oraz skuteczną neutralizację w przypadku wypadku drogowego lub niebezpiecznego dla otoczenia wycieku. Dlatego ważne jest oznaczenie w certyfikaty i numer UN nie tylko samego pojazdu, ale również samych przesyłek.

Szybkie rozpoznanie zagrożenia ma istotne znaczenie zwłaszcza dla służb ratunkowych. Czasami dotarcie do dokumentów może zająć sporo czasu, a ten znajdujące się w samochodzie mogą ulec zniszczeniu — dlatego też tak ważne są wyraźne oznaczenia zewnętrzne. Ich obecność pozwala na szybkie wdrożenie planu ratunkowego, a także podanie na miejscu odpowiednich substancji neutralizujących w przypadku ich styczności z człowiekiem lub środowiskiem naturalnym.


Sprawdź rozwiązania dla Transportu, Spedycji i Logistyki - Giełda Transportowa