Transporty gabarytowe

Transporty gabarytowe 

Czym jest transport gabarytowy i jakie normy oraz warunki są konieczne do przewożenia ciężkich ładunków? Jaki rodzaj ładunków podpada pod przewód ponadnormatywny oraz dla kogo jest on przeznaczony. Z tego tekstu dowiedzą się więcej Państwo na temat przewozu ciężkich ładunków. Z definicji transport gabarytowy to czynność przewozowa, która odbywa się dzięki zastosowaniu pojazdów lub zespołów pojazdów, gdzie nacisk osi z ładunkiem przekracza dopuszczalne normy przewidziane dla konkretnej drogi. Jest to przewidziane w przepisach ruchu drogowego z ustawy krajowej pochodzącej z dnia 20 czerwca 1997 roku.

Transport gabarytowy możemy również znaleźć pod kilkoma innymi pojęciami: transport normatywny, transport ciężki, transport wielkogabarytowy i transport ponadnormatywny. Jest to też rodzaj przejazdu, bez którego nie może się obejść współczesna gospodarka. Na krótszych dystansach przewóz drogowy jest bardziej opłacalny, a sieć dróg kolejowych nie dociera we wszystkie rejony kraju. Dlatego też tego typu forma jest popularna wśród produktów i półproduktów, które charakteryzują się znaczną wielkością i nie można zaliczyć ich do zwykłych paczek. Przed zamówieniem tego typu usługi warto, żeby Państwo dowiedzieli się, jak wygląda kwestia przygotowań i od strony prawa. 

Co to jest transport gabarytowy?

Warto rozróżnić, że nie każdy transport gabarytowy jest jednocześnie transportem ponadnormatywnym. A dlaczego? Ponieważ nie każda maszyna rolnicza, budowlana lub duży element przekracza swoją wagą albo wielkością dopuszczalną normę. Transport ponadgabarytowy wymaga też już zastosowania specjalnej naczepy z obniżonym podwoziem, która ułatwia załadunek oraz wyładunek. Transport większych gabarytów nie jest też mocno zdefiniowany w polskim prawie. Obecnie przyjmuje się, że gabarytem jest ładunek, który jest szerszy niż 2,5 metra oraz dłuższy od 16,5-metrowej naczepy lub w przypadku naczepy od 18,5 metrów. Kwestia wysokości i wagi zamyka się na ładunku wyższym niż 4 metry, a także cięższym niż 42 tony.

W zależności od rozmiaru korzysta się ze specjalistycznych przyczep, a czasem jest też wymagana dodatkowo obstawa w postaci pilotów. Przygotowanie tego typu usługi nie należy do najłatwiejszych i wymaga wcześniejszego rekonesansu trasy w poszukiwaniu przeszkód. Trzeba przyznać, że sam transport jest już końcowym etapem logistycznego łańcucha, a sama organizacja tego typu przewozu jest związana z szukaniem nietypowych rozwiązań logistycznych, papierologią, uzyskaniem zgód oraz wyborem odpowiedniego typu środka transportu.

Jest nawet pięć kategorii zezwoleń do poruszania się po drogach polskich z wyszczególnieniem do kogo się zgłosić:

• Kategoria I — starosta, z poruszaniem się po drogach publicznych z wyłączeniem autostrad i dróg ekspresowych;
• Kategoria II — wydawana przez starostę i naczelnika urzędu celno-skarbowego. Obowiązuje na wszystkich drogach publicznych;
• Kategoria III — decyzję podejmuje agenda rządowa Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz naczelnik urzędu celno-skarbowego. Obowiązuje ona na traktach o statusie drogi krajowej;
• Kategoria IV — tu decyzję wydaje tylko Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad i zezwala na przejazd po drogach publicznych;
• Kategoria V — wydawana przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad z wyznaczoną trasą, która jest opisana w zezwoleniu. Zezwolenie na przejazd może również wydać prezydent miasta, gdy przejazd nie odbywa się po autostradzie lub drodze ekspresowej — wydaje go jednostka miasta będącego na prawach powiatu;

Oczywiście same kategorie mają też wyznaczone parametry pojazdu nienormatywnego z ładunkiem, który będzie używany w trakcie transportu. 

Jaki rodzaj ładunku podpada pod transport gabarytowy?

Jak już było wspomniane w poprzednim punkcie, musi to być ładunek, który spełnia kilka podstawowych założeń. Do gabarytu możemy zaliczyć ładunek lub maszynę cechującą się wymiarem:

• masa powyżej 42 ton;
• szerokość większa od wymiaru 2,5 metra;
• dłuższy od naczepy o wymiarze 16,5 metra;
• dłuższy od przyczepy o wymiarze 18, 5 metra;
• wyższy od przewidzianej w prawie wysokości 4 metrów;

W tym przypadku można już śmiało mówić, że przechodzimy do transportu gabarytowego lub nawet ponadgabarytowego, który wymaga użycia specjalistycznego pojazdu. Co istotne nie wszystkie parametry naraz są konieczne, żeby mówić już o przewozach ładunków cięższych i ponadnormatywnych.

A jakie typy ładunków możemy śmiało zaliczyć do ładunków gabarytowych. Są to:

• sprzęt budowlany;
• sprzęt drogowy;
• sprzęt górniczy;
• sprzęt rolniczy;
• ciężkie maszyny przemysłowe;
• elektrownie i turbiny wiatrowe;
• elementy hal i linii produkcyjnych;
• urządzenia przemysłowe;
• specjalistyczne konstrukcje stalowe;
• zbiorniki wodne lub na innego typu ciecze;
• duże elementy infrastruktury publicznej;

Wszystkie tu wymienione rodzaje ładunków są nie tylko dużych gabarytów, ale charakteryzują się nietypowym kształtem, który może znacznie utrudnić logistykę przewozową. Dlatego ważny jest odpowiedni dobór pojazdu i wcześniejsze przygotowanie trasy do specjalistycznego przejazdu w przypadku naprawdę dużych elementów. 

 

Jakim rodzajem pojazdów przewozi się ładunku gabrytowe?

Praktycznie rzecz ujmując gabaryty w przewozach drogowych, są przewożone przez każdy możliwy rodzaj pojazdu. Trzeba się nie tylko kierować odpowiednim typem pojazdu, ale także jego mocą w silniku, konstrukcji przystosowanej do przewozu oraz zwrotności. Z tej zasady korzysta się także w transporcie lotniczym i kolejowym, gdzie jest to wręcz codzienność, a same środki transportu są przystosowane do uniesienia elementów o dużych rozmiarach. W przypadku przewozu drogowego trzeba brać pod uwagę czy wybrany pojazd nie tylko poradzi sobie z udźwigiem, ale także będzie wystarczająco zwrotny przy niskich prędkościach — będą się zdarzać zwłaszcza na krętych trasach.

Istotnym czynnikiem decyzyjnym będzie również wybór odpowiedniej lawety do transportu gabarytu. Specjalistyczne firmy przewozowe mają w swoim posiadaniu naprawdę długie lawety, które potrafią przewozić w całości tramwaj o długości 32 metrów. Również przy doborze przyczepy lub naczepy trzeba się zastanowić nad kwestią ładunku i załadunku. Musi być ona nie tylko bezpieczna, ale także należy pamiętać, że rozładunek może odbywać się w specyficznych miejscach. Mogą to być na przykład środek lasu, place budowy, wyrobiska kopalnianie lub bardzo trudno dostępne miejsca dla transportu kołowego. Z tego też powodu chętnie jest wykorzystywana lawet niskopodwoziowa.

Jak się przygotować do transportu gabarytowego?

Transport gabarytowy i sam przejazd to już końcowy etap całego przedsięwzięcia. Na długi czas przed samym wyruszeniem w trasę odbywają się gorączkowe narady oraz jest opracowywany dokładny plan przejazdu załadunku gabarytowego. Przedsiębiorca lub firma specjalistyczna musi się też ubiec o wszystkie konieczne zgody, które są wydawane przez zarządców dróg publicznych oraz prywatnych. Jest to bardzo ciekawy proces myślowo-logistyczny, który musi pod uwagę wziąć naprawdę wiele zmiennych. Jedna źle podjęta decyzja może nie tyle opóźnić przejazd, ile również przyczynić się do zablokowania drogi na kilka godzin.

Dlatego też przed wytyczeniem trasy przejazdu, trzeba zrobić tzw. objazd. W jego trakcie są brane pod uwagę wszelkie przeszkody infrastrukturalne, które mogą być kłopotliwe dla Państwa ładunku. Są to nie tylko zbyt wąskie przejazdy i zbyt niskie wiadukty na drodze. Sporym problemem przy braniu zakrętu może być znak drogowy, przystanek, drzewo lub barierki, o które może zahaczyć zbyt długa laweta. Może się zdarzyć, że przy części gabarytowych ładunków będzie potrzebny udział nie tylko dodatkowych pilotów, ale również lokalnych służb mundurowych — takie rzeczy też trzeba przewidzieć podczas planowania przejazdu. 

Kwestia transportu gabarytowego i przepisów 

Transport większych gabarytów odbywa się na podstawie przepisów określonych przez administrację krajową lub w przypadku niektórych krajów lokalną. Przed podjęciem się etapu finalnego, czyli przejazdu z punktu startowego do miejsca docelowego, trzeba się ubiegać o konieczne zezwolenia. W Polsce w zależności od statusu drogi jest to nie tylko Generalna Dyrekcja Dróg i Autostrad, ale także lokalne organy administracyjne: prezydent miasta, starosta powiatowy, burmistrz gminy lub marszałek wojewódzki. Decyzja powinna być podjęta w okresie do 14 dni od wpłynięcia wniosku do wybranego organu decyzyjnego. Przy transporcie międzynarodowym trzeba się zwrócić do stosownych władz — dlatego najlepiej zgłosić się do firm specjalistycznych na kilka tygodni przed ostatecznym przejazdem.