#2 Kara umowna za nieprzesłanie dokumentów przewozowych w terminie. Zwyczaje transportowe a prawo

20.11.2017

Prawie w każdym zleceniu transportowym znajdujemy postanowienie dotyczące tego, co się stanie, gdy przewoźnik nie dostarczy dokumentów transportowych w terminie. Co rozumiemy pod pojęciem dokumentów transportowych? Pod tym pojęiem kryją się list przewozowy CMR, WZ, Lieferschein i inne dokumenty stanowiące dowód wykonania przewozu. Jak wygląda kwestia kar umownych w tym przypadku? Przeanalizujmy problem na przykładzie dwóch przewoźników: pana Jana oraz pana Piotra. 

Pan Jan przyjął zlecenie transportowe w którym widniał zapis:

W przypadku niedostarczenia dokumentów przewozowych w terminie 7 dni od realizacji zlecenia zostanie nałożona kara umowna w wysokości 50% frachtu, a termin płatności zostanie wydłużony o 90 dni.

Z uwagi na transport międzynarodowy i brak możliwości szybkiej wysyłki dokumentów, pan Jan dostarczył dokumenty najszybciej jak mógł po powrocie do bazy. Było to jednak 14 dni od wykonania transportu. Zleceniodawca potrącił panu Janowi 50% ceny frachtu i wydłużył termin płatności o 90 dni, co spotkało się ze zrozumiałym sprzeciwem przewoźnika. Sprawa trafiła do sądu. Sąd uznał karę umowną zastosowaną przez Zleceniodawcę za niedopuszczalną. Główna argumentacja opierała się na błędnym sformułowaniu i nieprecyzyjności kary umownej. Nie można przecież za jedno “przewinienie” zastrzec dwóch kar umownych - czyli wydłużenia terminu o 90 dni i potrącenia frachtu jednocześnie. Ponadto istotą umowy przewozu jest przecież przewiezienie ładunku z punktu A do B, a nie przesłanie dokumentów w terminie.

Podobną sytuację miał pan Piotr. Tutaj jednak kara była sformułowana inaczej:

Przewoźnik ma obowiązek przesłać dokumenty przewozowe w postaci listu przewozowego CMR, WZ lub Lieferscheinu w  terminie 14 dni od dnia wykonania rozładunku towaru. W przeciwnym wypadku zostanie nałożona kara umowna w wysokości 50% frachtu.

Na pierwszy rzut oka zapisy wydają się bardzo podobne. W przypadku pana Piotra Sąd jednak uznał, że mimo iż istotą przewozu nie jest terminowe dostarczenie dokumentów, należy trzymać się zasady prawa pacta sunt servanda, czyli umów należy dotrzymywać. Jest to zasada wyrażająca się w tym, że osoba, która zawarła w sposób ważny umowę, musi się z niej wywiązać. Z uwagi jednak na niewspółmierną karę oraz brak szkody po stronie Zleceniodawcy kara została zmniejszona przez Sąd do 10% frachtu.

Jak widać z powyższych przykładów orzecznictwo sądów polskich w tej dziedzinie jest sporna i niejednolita. Otrzymując zlecenie transportowe z takimi warunkami należy je bezwzględnie negocjować. Przede wszystkim wydłużyć termin dostarczania dokumentów oraz miarkować wysokość kary na jak najmniejszą.


 

Paulina Eliasz-Pietrusewicz - Starszy Prawnik w Kancelarii Translawyers Widuch i Wspólnicy. Absolwentka prawa na Uniwersytecie Wrocławskim oraz Szkoły Prawa Niemieckiego działającej we współpracy Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie. Specjalista do spraw związanych z rynkiem niemieckojęzycznym. Doświadczona w obsłudze klientów z branży transportowej w aspektach prawnych krajowych oraz zagranicznych.