Nagminnym problemem, zwłaszcza w transporcie międzynarodowym, jest nakładanie kar umownych za nieterminową dostawę towaru. Z praktyki wiadomo, że dostarczenie towaru na podany w zleceniu czas jest niemożliwe. Branża transportowa widziała różne sytuacje. Pomijając korki, warunki pogodowe lub czas pracy kierowcy, wiele problemów pojawia się już na załadunku...
Znany już nam przewoźnik, pan Piotr, nie dostarczył towaru na cza, ponieważ nadawca załadował mu towar z jednodniowym opóźnieniem. Pan Piotr, oczywiście, niezwłocznie zgłosił ten fakt swojemu zleceniodawcy. Mimo to po dwóch miesiącach od rozładowania towaru, zleceniodawca wysłał panu Piotrowi notę obciążająca w wysokości dwukrotności frachtu. Czy jest to prawnie uzasadnione?
Przepisy Konwencji CMR nie przewidują żadnych sankcji za sam fakt opóźnienia w przewozie. Możliwość dochodzenia roszczeń z tytułu opóźnienia uzależniona jest, zgodnie z art. 23 ust. 5 Konwencji CMR, od wykazania wysokości szkody przez poszkodowanego.Co więcej, opóźnienie dostawy może stanowić podstawę do odszkodowania tylko wówczas, gdy zastrzeżenie zostało skierowane na piśmie w terminie 21 dni od dnia postawienia towaru do dyspozycji odbiorcy, co w przypadku pana Piotra nie zostało spełnione. Przepisy stanowią również, że odszkodowanie nie może przewyższyć kwoty przewoźnego. Z tego powodu nota obciążeniowa nałożona na Pana Piotra będzie bezzasadna. Została wysłana po terminie, nie wykazano żadnej szkody, a kwota obciążenia przewyższała wartość frachtu.
Podsumowując:
- Odpowiedzialność za opóźnienie w dostawie od przewoźnika może być egzekwowana jedynie w przypadku udowodnienia szkody, jaką poniósł odbiorca lub nadawca, co od razu powoduje, że nie może być ona z góry przewidziana w formie kary umownej.
- Zastrzeżenia należy wysłać w ciągu 21 dni od dnia rozładunku.
- Przewoźnik ma obowiązek zapłaty odszkodowania tylko wówczas, gdy opóźnienie wywołane jest przyczynami mieszczącymi się w zakresie jego odpowiedzialności, określonymi zgodnie z postanowieniami art. 17 i 18 konwencji CMR.
- Każda klauzula, która pośrednio lub bezpośrednio naruszałaby postanowienia Konwencji CMR, tak jak zapis o karze umownej za opóźnienie w dostawie towaru, jest nieważna i pozbawiona mocy. Nieważność takich klauzul nie pociąga za sobą nieważności pozostałych postanowień umowy.
- Odszkodowanie nie może przewyższyć kwoty przewoźnego.
Paulina Eliasz-Pietrusewicz - Starszy Prawnik w Kancelarii Translawyers Widuch i Wspólnicy. Absolwentka prawa na Uniwersytecie Wrocławskim oraz Szkoły Prawa Niemieckiego działającej we współpracy Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie. Specjalista do spraw związanych z rynkiem niemieckojęzycznym. Doświadczona w obsłudze klientów z branży transportowej w aspektach prawnych krajowych oraz zagranicznych.