W poprzednim wpisie omówiliśmy reklamację w transporcie w prawie krajowym. Tym razem zgłębimy tajniki reklamacji w prawie międzynarodowym, którą reguluje Konwencja CMR. Jaka jest różnica w reklamacjach krajowych i międzynarodowych?
W prawie międzynarodowym postępowanie reklamacyjne jest dobrowolne. Jakie są tego skutki? Zgodnie z Konwencją CMR reklamacja zawiesza przedawnienie aż do dnia, w którym przewoźnik na piśmie odrzuci reklamację i zwróci załączone dokumenty. Zawieszenie oznacza, że czas przedawnienia nie biegnie – można powiedzieć, że prawidłowo wystosowana reklamacja pozwala zatrzymać czas. Takiemu rozwiązaniu przyświeca fakt, że wyjaśnienie i likwidacja szkody jest procesem trudnym i złożonym, w którym liczy się każdy szczegół, wobec czego strony muszą mieć czas, aby dokładnie rozpoznać wszystkie okoliczności i dać sobie szansę zakończenia sporu bez konieczności angażowania procedur sądowych.
Chociaż Konwencja CMR nie wprowadza szczegółowych wytycznych dotyczących reklamacji, taka reklamacja przede wszystkim musi być sporządzona w formie pisemnej - e-mail nie wystarczy. Istnieje nawet orzecznictwo wskazujące, że wezwanie do zapłaty może być uznane za reklamację w rozumieniu Konwencji CMR. Do reklamacji powinny być dołączone dokumenty wykazujące fakt zaistnienia szkody (list przewozowy CMR, dokumenty WZ, protokół szkody) oraz wysokość roszczenia (faktury, wyceny i tym podobne).
Przewoźnik, który otrzyma nieuzasadnioną reklamację, powinien sporządzić pismo odwołujące się od niej oraz dołączyć do niej dokumenty otrzymane w reklamacji. Bardzo ważne jest prawidłowe udokumentowanie faktu wysłania reklamacji bądź odpowiedzi na reklamację.
Konwencja CMR odrębnie reguluję kwestię odszkodowania za opóźnienie w dostawie towaru. W tym wypadku zastrzeżenia dotyczące opóźnienia muszą być obowiązkowo wysłane do przewoźnika w ciągu 21 dni od dnia postawienia towaru do dyspozycji odbiorcy.
Zobrazujmy to na przykładzie.
Przewoźnik, pan Jan, drogą elektroniczną zawarł umowę na międzynarodowy przewóz towarów z Polski do Niemiec z panem Piotrem. Termin dostawy miał nastąpić 23 kwietnia 2017 r. do południa. Towar został dostarczony przez pana Jana dopiero 8 maja 2017 r. z uwagi na fakt, iż był to transport komina - jak się okazało, trzeba było uzyskać specjalne pozwolenia w Niemczech oraz zorganizować konwój policyjny. 24 maja pan Piotr zawiadomił mailowo pana Jana, że będzie obciążony kosztami w wysokości 30 000 zł z uwagi na rażące niedbalstwo. W międzyczasie pan Jan wystawił swojemu kontrahentowi fakturę za przewóz w kwocie 4000 euro.
10 czerwca pan Piotr złożył reklamację z wezwaniem do zapłaty oraz wysłał ją listem poleconym do pana Jana tytułem odszkodowania za powstałą w następstwie opóźnienia szkodę. Czy reklamacja jest zasadna?
Reklamacja pana Piotra nie jest zasadna. Pan Jan nie ponosi winy w dostawie towaru, ponieważ to na nadawcy ciąży obowiązek dopełnienia wszelkich formalności związanych z przewozem. Tymczasem pan Piotr podjął ryzyko przewozu, wiedząc o istniejących w Niemczech wymaganiach co do tego typu transportu i mając świadomość, że ich nie spełniła.
Jednak głównym powodem odrzucenia reklamacji jest fakt, że roszczenie wygasło. Zgodnie z art. 30 ust. 3 i 4 Konwencji CMR z dnia 19 maja 1956 r. opóźnienie dostawy może stanowić podstawę do odszkodowania tylko wówczas, gdy zastrzeżenie zostało skierowane na piśmie w terminie 21 dni od dnia postawienia towaru do dyspozycji odbiorcy. W niniejszej sprawie pan Piotr złożył reklamację dopiero 10 czerwca - zatem brak zastrzeżenia pisemnego w ciągu 21 dni powoduje wygaśnięcie roszczenia o odszkodowanie za szkodę spowodowaną opóźnieniem w przewozie międzynarodowym.
Paulina Eliasz-Pietrusewicz - Starszy Prawnik w Kancelarii Translawyers Widuch i Wspólnicy. Absolwentka prawa na Uniwersytecie Wrocławskim oraz Szkoły Prawa Niemieckiego działającej we współpracy Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie. Specjalista do spraw związanych z rynkiem niemieckojęzycznym. Doświadczona w obsłudze klientów z branży transportowej w aspektach prawnych krajowych oraz zagranicznych.